विलोम शब्द MCQ Quiz in मल्याळम - Objective Question with Answer for विलोम शब्द - സൗജന്യ PDF ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക

Last updated on Apr 14, 2025

നേടുക विलोम शब्द ഉത്തരങ്ങളും വിശദമായ പരിഹാരങ്ങളുമുള്ള മൾട്ടിപ്പിൾ ചോയ്സ് ചോദ്യങ്ങൾ (MCQ ക്വിസ്). ഇവ സൗജന്യമായി ഡൗൺലോഡ് ചെയ്യുക विलोम शब्द MCQ ക്വിസ് പിഡിഎഫ്, ബാങ്കിംഗ്, എസ്എസ്‌സി, റെയിൽവേ, യുപിഎസ്‌സി, സ്റ്റേറ്റ് പിഎസ്‌സി തുടങ്ങിയ നിങ്ങളുടെ വരാനിരിക്കുന്ന പരീക്ഷകൾക്കായി തയ്യാറെടുക്കുക

Latest विलोम शब्द MCQ Objective Questions

Top विलोम शब्द MCQ Objective Questions

विलोम शब्द Question 1:

निर्देश : निम्नलिखित वाक्यों में रेखांकित शब्दों के विलोम के लिए चार-चार विकल्प दिये गये हैं। उचित विलोम छाँटकर उसे चिन्हित करें।

उस कृपण व्यक्ति के चर्चे दूर-दराज तक होने लगे।

  1. अर्पण
  2. दानी
  3. तर्पण
  4. शूरवीर

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : दानी

विलोम शब्द Question 1 Detailed Solution

'कृपण' का विलोम शब्द दानी है।

  • कृपण का अर्थ - कंजूस, लालची
  • दानी का अर्थ - देनेवाला

Key Pointsअन्य विकल्प -

  • अर्पण का अर्थ होता है - सौंपना
  • अर्पण का विलोम - ग्रहण
  • तर्पण का अर्थ होता है - देवताओं और पितरों को तिल या चावल मिला हुआ जल देने की क्रिया
  • शूरवीर अर्थ होता है - साहसी या बहादुर व्यक्ति
  • शूरवीर का विलोम - कायर

Important Pointsविलोम के उदाहरण -

  • आग्रह - दुराग्रह
  • सुकर - दुष्कर
  • संलिप्त - निर्लिप
  • सुबोध - दुर्बोध
  • अथ - इत
  • अस्त - उदय
  • आसक्त - अनासक
  • साम्य - वैषम्य
  • ऋजु - वक्र
  • ऋत - अनृत

विलोम शब्द Question 2:

किस विकल्प में सही विलोम-युग्म है?

  1. साँझ - दोपहर
  2. कृपण - दाता
  3. शुष्क - क्षुद्र
  4. प्रसन्न - प्रफुल्ल

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : कृपण - दाता

विलोम शब्द Question 2 Detailed Solution

सही उत्तर कृपण - दाता है। 

Key Points 

  • दिए गए सभी विकल्पों में से सही विलोम-युग्म 'कृपण - दाता' है। 
  • कृपण का अर्थ कंजूस होता है। 
  • दाता का अर्थ देनेवाला होगा। 

अन्य विकल्प: 

  • सांझ का विलोम भोर होता है। 
  • शुष्क का विलोम आर्द्र होता है। 
  • क्षुद्र का विलोम विशाल होता है। 
  • प्रसन्न का विलोम खेद होता है। 
  • प्रफुल्ल का विलोम म्लान होता है। 

Additional Information 

  •  ‘विलोम’ शब्द का अर्थ है-उल्टा या विपरीत।
  • अत: किसी शब्द का उल्टा अर्थ व्यक्त करने वाला शब्द विलोमार्थक शब्द कहलाता है।
  • विलोम शब्द का अंग्रेज़ी पर्याय ‘Antonyms’ होता है।

विलोम शब्द Question 3:

'स्थावर' का विलोम शब्द है :

  1. जंगम
  2. सचल
  3. चंचल
  4. चेतन

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : जंगम

विलोम शब्द Question 3 Detailed Solution

 'स्थावर'का विलोम जंगम होता है।

Key Points  अन्य विकल्प- 

  • 'सचल' का विलोम शब्द अचल होता हैं।
  • 'चंचल' शब्द का विलोम स्थिर होता है।
  • 'चेतन' शब्द का विलोम जड़ होता है।

  पर्यायवाची-

  • सचल के पर्यायवाची- अस्थावर, जंगम, चलिष्णु
  • चंचल के पर्यायवाची- चपल, अनियतात्मा,अधीर, विलोल 
  • चेतन के पर्यायवाची- प्राणवान, प्राणिक, जीवंत, तनुधारी

 Additional Information

  • विलोम - विलोम शब्द का शाब्दिक अर्थ होता है उल्टा या विपरीत,जिन शब्दों के अपने अर्थ होते है उन शब्दों के विपरीत अर्थ देने वाले शब्द विलोम शब्द कहलाते है।
  • विलोम के कुछ अन्य उदाहरण- 
आमिष  निरामिष
अधिमूल्यन अवमूल्यन
अभिमुख प्रतिमुख
कृत्रिम प्राकृतिक
उत्तरीय अधोवस्त्र
उग्र सोम्य

विलोम शब्द Question 4:

दिए गए शब्द का विलोम चुनें। 
उष्ण

  1. शीतोष्ण
  2. शीतल
  3. ग्रीष्म
  4. गर्म

Answer (Detailed Solution Below)

Option 2 : शीतल

विलोम शब्द Question 4 Detailed Solution

उष्ण का विलोम शीतल होगा। 
  • उष्ण का अर्थ - तप्त, जो गर्मी या तप्त उत्पन्न करे
  • शीतल का अर्थ - शीत उत्पन्न करने वाला, ठंडा
  • उष्ण का विलोम शब्द शीतल या शीत होता है।
Key Points
  • अन्य विकल्प के अर्थ - 
शब्द  अर्थ 
शीतोष्ण  ठंडा और गरम (जैसे- शीतोष्ण जल-वायु)
ग्रीष्म गरमी का महीना, उष्णता
गर्म गरम, ग्रीष्म

Additional Information

किसी शब्द का उल्टा अर्थ बताने वाला शब्द विलोम शब्द कहलाता है।
उदाहरण -
शब्द  विलोम 
लघुकाय विशालकाय
उर्ध्वगामी अधोगामी
आग्रह दुराग्रह
ख्यात कुख्यात
डिम्भ निराडम्बर
ग्राह्य त्याज्य
अन्तरंग बहिरंग
चिन्मय जड़
उद्यमी आलसी
अस्ताचल उदयाचल
जाग्रत सुषुप्त
निर्लज्ज सलज्ज
उपाय निरुपाय
एकांगी सर्वांगीण
महात्मा दुरात्मा

विलोम शब्द Question 5:

दिए गए शब्द के विलोम शब्द का चयन करें

स्वल्पायु

  1. चिरायु
  2. अल्पायु
  3. अवस्था
  4. दीर्घ

Answer (Detailed Solution Below)

Option 1 : चिरायु

विलोम शब्द Question 5 Detailed Solution

सही उत्तर है - "चिरायु" lKey Points

  • स्वल्पायु का अर्थ है:-
    • बहुत कम उम्र का, अल्पजीवी। 
  • चिरायु का अर्थ है:-
    • लंबी उम्रवाला, दीर्घायु।
  • यह दोनों शब्द एक दूसरे के विलोम है l

दिए गए अन्य विकल्पों का विश्लेषण इस प्रकार है:-

  • अल्पायु का अर्थ है:-
    • बहुत कम जीने वाला या उम्र वाला l
  • स्वल्पायु का समानार्थी अल्पायु है l
  • अवस्था का अर्थ है-
    • हालत, दशा, जीवन की विभिन्न विधियां l
  • दीर्घ का अर्थ है-
    • लंबा, बड़ा, गहरा l
  • दीर्घ का विलोम है- लघु, ह्रस्व l 

Additional Information

  • कुछ अन्य विलोम शब्द युग्म:-
    • राजतंत्र – गणतंत्र
    • बुढ़ापा – जवानी
    • जल्दी – देरी
    • कम – ज्यादा
    • सज्जन – दुर्जन
    • खिलना – मुरझाना

विलोम शब्द Question 6:

'संन्यासी' का विलोम शब्द है -

  1. संतापी
  2. इनमें से कोई नहीं
  3. गृहस्थ
  4. विरक्त

Answer (Detailed Solution Below)

Option 3 : गृहस्थ

विलोम शब्द Question 6 Detailed Solution

संन्यासी का विलोम शब्द गृहस्थ होगा। 

  • संन्यासी - गृहस्थ
    • संन्यासी का अर्थ- वह जो संन्यास ले चुका हो। 
    • गृहस्थ का अर्थ- गृहवासी।
    • संन्यासी के पर्यायवाची - वैरागी, सन्त, यति, अवधूत

Key Pointsअन्य विकल्प

  • संतापी का अर्थ - संताप देने वाला
    • संताप(ताप) का विलोम - शीतलता
  • विरक्त संन्यासी का पर्यायवाची शब्द है।

Additional Informationकिसी शब्द का उल्टा अर्थ बताने वाला शब्द विलोम शब्द कहलाता है।

उदाहरण -
शब्द  विलोम 
बहिरंग  अन्तरंग
 वितल  अतल
ऐश्वर्य  अनैश्वर्य
उत्थान  पतन
अधोगामी  उर्ध्वगामी
उर्वर  अनुर्वर
अन्तरंग बहिरंग
केंद्रित  विकेन्द्रित
अवर प्रवर
 कृष्ण  शुक्ल
आकर्षण विकर्षण
ग्राम  नगर
एकांगी सर्वांगीण
 कुकृति  सुकृत्य

विलोम शब्द Question 7:

'उच्छवास' किसका विलोम है?

  1. श्वसन 
  2. श्वास
  3. प्रश्वास
  4. निःश्वास

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : निःश्वास

विलोम शब्द Question 7 Detailed Solution

सही विकल्प निःश्वास है।

Key Points

  • 'उच्छवास' निःश्वास का  विलोम है। 
  • उच्छ्वास का अर्थ- ऊपर छोड़ी जाने वाली साँस, आह। 
  • निःश्वास का अर्थ- लम्बी साँस
  • श्वसन, श्वास, प्रश्वास तीनों उच्छ्वास के लिए सार्थक विलोम शब्द नहीं हैं।  
  • विलोम शब्द - किसी शब्द का विपरीत या उल्टा अर्थ देने वाले शब्द को विलोम शब्द कहते हैं। 

विलोम शब्द Question 8:

निम्नलिखित में से कौन सा विलोम युग्म सुमेलित नहीं है?

  1. क्षणिक - शाश्वत
  2. खंडन - मंडन
  3. हृास - वृद्धि
  4. खीझना - चिढ़ना

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : खीझना - चिढ़ना

विलोम शब्द Question 8 Detailed Solution

खीझना - चिढ़ना, यहाँ सुम्मेलित विलोम युग्म नहीं हैं।

  • खीझना का अर्थ: झुँझलाना, चिढ़ना, कुढ़ना। 
  • खीझना का विलोम : रीझना होगा
  • रीझना का अर्थ : किसी के प्रति आकर्षित होना, मंत्रमुग्ध होना

Key Points

  • अन्य विलोम
    • क्षणिक - शाश्वत अर्थात जो पल भर के लिए हो - जो हमेशा रहें
    • खंडन - मंडन अर्थात  तोड़ना या अलग करना - जोड़ना या सजाना
    • हृास - वृद्धि अर्थात कमी होना -  बढ़ोतरी होना

Important Points

  • अन्य उदाहरण:
हर्ष शोक
शुष्क आर्द्र
वरदान अभिशाप
रक्षक भक्षक
रुगण स्वस्थ
मूक वाचाल
सगुण निर्गुण
यश अपयश
ठोस तरल
बंधन मुक्ति
नूतन पुरातन
निरक्षर साक्षर
सुलभ दुर्लभ
क्रय विक्रय
कृतज्ञ कृतघ्न
मोक्ष बंधन
सौभाग्य दुर्भाग्य
सरस निरस
मितव्यय अपव्यय
निंदा स्तुति
घात प्रतिघात
संक्षेप विस्तार
मौखिक लिखित
सुगंध दुर्गंध
सजीव निर्जीव
घृणा प्रेम
प्रत्यक्ष अप्रत्यक्ष
परोक्ष अपरोक्ष
गुप्त प्रकट
प्रसन्नता खेद
दाता याचक
आहार निराहार

विलोम शब्द Question 9:

निम्‍नलिखित में से "उन्‍मूलन" का विलोम शब्‍द कौन-सा है?

  1. तिमिर
  2. पतन
  3. उद्वेग
  4. रोपण

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : रोपण

विलोम शब्द Question 9 Detailed Solution

"उन्‍मूलन" का विलोम शब्‍द है- रोपण

Key Points

  • "उन्मूलन" शब्द का अर्थ होता है- 'जड़ से नष्ट करना' या 'पूरी तरह से हटाना'
  • इसका विलोम शब्द (विपरीतार्थी) वह होगा जिसका अर्थ 'स्थापना करना' या 'जड़ना' हो।

Important Points

  • तिमिर - इसका अर्थ होता है 'अंधकार' या 'अंधेरा'।
  • पतन - इसका अर्थ होता है 'गिरना' या 'नीचे आना'।
  • उद्वेग - इसका अर्थ होता है 'चिंता' या 'उत्तेजना'।
  • रोपण - इसका  अर्थ होता है 'पौधा लगाना' या 'स्थापना करना'।  यह शब्द "उन्मूलन" के अर्थ 'जड़ से नष्ट करना' का विपरीत होता है।

Additional Informationविलोम शब्द-

  • विलोम शब्द का अर्थ होता है एक शब्द जिसका अर्थ या विषय दूसरे शब्द के विपरीत होता है।
  • विलोम शब्द द्वारा विपरीत भाव या विरोधी अर्थ व्यक्त किया जाता है।
  • उदाहरण-
    • अच्छा (विलोम शब्द: बुरा)
    • ऊपर (विलोम शब्द: नीचे)
    • जीवित (विलोम शब्द: मरा)
    • खुश (विलोम शब्द: दुखी)
    • सुंदर (विलोम शब्द: बदसूरत)

विलोम शब्द Question 10:

दिए गए शब्द के विलोम शब्द का चयन करें-

सहित

  1. असहित
  2. विमुख
  3. असीम
  4. विहीन

Answer (Detailed Solution Below)

Option 4 : विहीन

विलोम शब्द Question 10 Detailed Solution

दिए गए विकल्पों में सही उत्तर विकल्प 4 ‘विहीन है। अन्य विकल्प इसके अनुचित उत्तर हैं।

Key Points 

  • 'सहित' का विलोम "विहीन" है। 
  • सहित शब्द का अर्थ:- युक्त , समेत, साथ (जैसे—पत्नी समेत आना, सामान सहित चला गया), सहन किया हुआ।

अन्य विकल्प:-

शब्द

अर्थ

असहित

जुड़ा हुआ न हो।

विमुख

विरत, प्रतिकूल।

असीम

जिसकी सीमा न हो, बेहद , बेहिसाब, अपार।

Additional Information

  • किसी शब्द का उल्टा अर्थ बताने वाले शब्द को विपरीतार्थक या विलोम शब्द कहते है.
  • जैसे –
    • सुख – दुःख
    • हार – जीत
    • भारी – हल्का
    • पहला – अंतिम
Get Free Access Now
Hot Links: teen patti plus teen patti casino download teen patti all games lotus teen patti