खनिज संपत्तीसंदर्भात, खालीलपैकी कोणते/ती विधान/ने बरोबर आहे/त?

1. जम्मू आणि काश्मीरच्या रियासी जिल्ह्यामध्ये लिथिअमची अनुमानित संसाधने सापडली आहेत.

2. भारत लिथिअम, निकेल आणि कोबाल्ट यांसारख्या अनेक खनिजांसाठी आयातीवर निर्भर आहे.

खालील पर्याय वापरून योग्य उत्तर निवडा.

1 आणि 2 दोन्ही हे योग्य उत्तर आहे.

In News

• भारतीय भूवैज्ञानिक सर्वेक्षणाला लिथिअम आणि सोन्याचे साठे सापडले आहेत. 

Key Points

लिथिअम आणि सोन्याचे साठे: 

• भारतीय भूवैज्ञानिक सर्वेक्षणाला प्रथमच जम्मू आणि काश्मीरमधील (केंद्रशासित प्रदेश) रियासी जिल्ह्यातील सलाल-हैमाना भागात 5.9 दशलक्ष टन लिथिअम अनुमानित संसाधने (G3) सापडली आहेत. म्हणून, विधान (1) बरोबर आहे.
• हा अहवाल 15 इतर संसाधन-युक्त भूवैज्ञानिक अहवाल (G2 आणि G3 टप्पा) आणि 35 भूवैज्ञानिक ज्ञापनांसह संबंधित राज्य सरकारांना सुपूर्द करण्यात आला आहे.
• या 51 खनिज गटांपैकी 5 गट हे सोन्याशी संबंधित आहेत. तर इतर गट हे जम्मू आणि काश्मीर (केंद्रशासित प्रदेश), आंध्रप्रदेश, छत्तीसगड, गुजरात, झारखंड, कर्नाटक, मध्यप्रदेश, ओडिशा, राजस्थान, तामिळनाडू आणि तेलंगणा या 11 राज्यांमध्ये पसरलेल्या पोटॅश, मॉलिब्डेनम, हिणकस धातू इ. पदार्थांशी संबंधित आहेत.
• भारतीय भूवैज्ञानिक सर्वेक्षणाने क्षेत्रीय हवामान 2018-19 पासून आजपर्यंत केलेल्या कार्यांच्या आधारे हे गट तयार करण्यात आले आहेत.
• भारतातील लिथिअम साठ्यांचा शोध, देशातील विद्युत वाहन योजनांसाठीच्या महत्त्वपूर्ण कच्च्या मालासाठी निवडक देशांवरील अवलंबित्व कमी करण्याचा प्रयत्न करेल.
• लिथिअम, रिचार्ज करण्यायोग्य विद्युतघटामधील प्रमुख घटक, हा भारतातील विद्युत वाहनांच्या महत्त्वाकांक्षा पुढे नेण्यासाठीचा मुख्य घटक आहे.
• सध्या, भारत देश लिथिअम, निकेल आणि कोबाल्ट यांसारख्या अनेक खनिजांसाठी आयातीवर निर्भर आहे. म्हणून, विधान (2) बरोबर आहे.
• भारतातील ज्ञात अनुमानित संसाधने ही जगातील एकूण साठ्यांपैकी 6% इतकी आहेत. अमेरिकन भूवैज्ञानिक सर्वेक्षणानुसार, सध्या जगातील लिथिअमचे एकूण साठे 98 दशलक्ष टन इतके आहेत.
• यांपैकी निम्मी संसाधने ही बोलिव्हिया, अर्जेंटिना आणि चिली या दक्षिण अमेरिकेास्थित "लिथिअम त्रिकोण" प्रदेशामध्ये स्थित आहेत. अमेरिका, ऑस्ट्रेलिया आणि चीनमध्ये प्रत्येकी 6-12% जागतिक संसाधने आहेत.