Important Compounds and Its Uses MCQ Quiz in मराठी - Objective Question with Answer for Important Compounds and Its Uses - मोफत PDF डाउनलोड करा

बरोबर उत्तर इथेनॉल आहे.

Key Points 

• टिंक्चर आयोडिन हे एक द्रावण आहे जे मुख्यतः लहान जखमा आणि संसर्गांसाठी एक प्रतिपूतिक म्हणून वापरले जाते.
• टिंक्चर आयोडिनचे मुख्य घटक आयोडिन, पोटॅशियम आयोडाइड आणि इथेनॉल आहेत.
• इथेनॉल टिंक्चर आयोडिनमध्ये द्रावक म्हणून काम करते, आयोडिन आणि पोटॅशियम आयोडाइड विरघळण्यास मदत करते.
• टिंक्चर आयोडिनमध्ये इथेनॉलचे सामान्य संकेंद्रण सुमारे 90-95% असते.
• हे द्रावण सामान्यतः शस्त्रक्रियेपूर्वी त्वचेचे निर्जंतुकीकरण करण्यासाठी वैद्यकीय समायोजनामध्ये वापरले जाते.

Additional Information 

• प्रतिपूतिक
  • प्रतिपूतिक हे असे पदार्थ आहेत जे जिवंत ऊतींवर सूक्ष्मजीवांच्या वाढीस प्रतिबंध करतात.
  • ते सामान्यतः व्रण, जखमा आणि शस्त्रक्रिया जागेमधील संसर्गाचा धोका कमी करण्यासाठी वापरले जातात.
  • सामान्य प्रतिपूतिकांमध्ये अल्कोहोल, हायड्रोजन पेरॉक्साइड आणि आयोडिन द्रावणे समाविष्ट आहेत.
• आयोडिन
  • आयोडिन हा एक रासायनिक घटक आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
  • मानवी शरीरात थायरॉईड संप्रेरकाच्या उत्पादनासाठी ते आवश्यक आहे.
  • आयोडिन विविध स्वरूपात वापरले जाते, ज्यामध्ये टिंक्चर आयोडिन, पोविडोन-आयोडिन आणि ल्यूगाॅलचे द्रावण समाविष्ट आहे.
• इथेनॉल
  • इथेनॉल, ज्याला इथाइल अल्कोहोल म्हणूनही ओळखले जाते, हे एक स्पष्ट, रंगहीन द्रव आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
  • हे सामान्यतः हँड सॅनिटायझर्स आणि मेडिकल वाइप्समध्ये जंतुनाशक म्हणून वापरले जाते.
  • इथेनॉल औषधीय सूत्रीकरणामध्ये आणि टिंक्चरच्या विरचनेमध्ये द्रावक म्हणून देखील वापरले जाते.
• पोटॅशियम आयोडाइड
  • पोटॅशियम आयोडाइड हे एक रासायनिक संयुग आहे जे द्रावणांमध्ये आयोडिनची विद्राव्यता क्षमता वाढवण्यासाठी वापरले जाते.
  • ते आयोडिन टिंचरसारख्या प्रतिपूतिक द्रावणांमध्ये आयोडिनसह वापरले जाते.
  • पोटॅशियम आयोडाइड थायरॉईड स्थिती आणि प्रारण प्रभावाच्या वैद्यकीय उपचारांमध्ये देखील वापरले जाते.

योग्य उत्तर म्हणजे Na₂CO₃ · 10H₂O आहे.

Key Points 

• धुण्याचा सोडा रासायनिकदृष्ट्या सोडियम कार्बोनेट डेकाहायड्रेट म्हणून ओळखला जातो, ज्याचे सूत्र Na₂CO₃ · 10H₂O आहे.
• हे एक पांढरे, वासरहित पावडर आहे जे पाण्यात अतिशय विरघळते आणि एक मजबूत क्षारीय द्रावण तयार करते.
• धुण्याचा सोडा सामान्यतः घरांमध्ये स्वच्छतेचा घटक म्हणून वापरला जातो, विशेषतः कठीण डाग आणि तेल काढण्यासाठी.
• हे विविध औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये देखील वापरले जाते, ज्यामध्ये काचेचे उत्पादन, कागद उत्पादन आणि पाण्याचे उपचार समाविष्ट आहेत.

Additional Information 

• सोडियम कार्बोनेट (Na₂CO₃)
  • सोडियम कार्बोनेट, ज्याला सोडा अ‍ॅश किंवा सोडा क्रिस्टल्स म्हणून देखील ओळखले जाते, ते कार्बोनिक आम्लाचे सोडियम मीठ आहे.
  • हे नैसर्गिकरित्या खनिज स्वरूपात आढळते आणि सोल्वे प्रक्रियेद्वारे देखील बनवता येते.
  • सोडियम कार्बोनेट काच, डिटर्जंट आणि इतर रासायनिक उत्पादने बनवण्यात एक प्रमुख घटक आहे.
• बेकींग सोडा (NaHCO₃)
  • बेकींग सोडा, किंवा सोडियम बायकार्बोनेट, हे NaHCO₃ सूत्र असलेले एक रासायनिक संयुग आहे.
  • हे सामान्यतः बेकिंगमध्ये एक लेवेनिंग एजंट म्हणून वापरले जाते, तसेच विविध घरातील स्वच्छतेच्या अनुप्रयोगांमध्ये देखील वापरले जाते.
  • औषधात, ते अॅसिड अपच आणि हृदयदाह उपचारासाठी वापरले जाते.
• हायड्रेटेड संयुगे
  • हायड्रेटेड संयुगांमध्ये त्यांच्या क्रिस्टलाइन रचनेत पाण्याचे रेणू असतात.
  • या संयुगांमधील पाणी बहुधा "क्रिस्टलायझेशनचे पाणी" म्हणून ओळखले जाते.
  • उदाहरणार्थ धुण्याचा सोडा (Na₂CO₃ · 10H₂O) आणि जिप्सम (CaSO₄ · 2H₂O) यांचा समावेश आहे.
• क्षारता आणि pH
  • क्षारता म्हणजे आम्लाला तटस्थ करण्याची द्रावणाची क्षमता, जी बहुधा त्याच्या pH पातळीने मोजली जाते.
  • उच्च क्षारता असलेल्या पदार्थांमध्ये, जसे की धुण्याचा सोडा, 7 पेक्षा जास्त pH असतो.
  • क्षारीय द्रावणे सामान्यतः स्वच्छतेच्या उत्पादनांमध्ये वापरली जातात कारण ते चरबी आणि प्रथिने तोडण्याची क्षमता असतात.

योग्य उत्तर त्यांच्या वितळण बिंदू आणि उकळण बिंदूत नियमित बदल होतो आहे. 

 Key Points

• समजातीय श्रेणी ही सारखीच सामान्य सूत्र असलेल्या आणि CH₂ एककाने भिन्न असलेल्या कार्बनिक संयुगांचा समूह आहे.
• आण्विक आकारात वाढ झाल्यावर द्रवणांक आणि उत्कलनांक सारखे भौतिक गुणधर्म नियमितपणे बदलतात.
• कार्बन अणूंच्या संख्येत वाढ झाल्याने, अधिक मजबूत व्हॅन डेर वाल्स बळांमुळे वितळण आणि उत्कलनांक दोन्ही वाढतात.
• हा नियमित बदल हा आण्विक वजनात आणि पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळात झालेल्या व्यवस्थित वाढीमुळे होतो.

 Additional Information

• समजातीय श्रेणी: समान क्रियात्मक गट आणि सारखेच रासायनिक गुणधर्म असलेल्या संयुगांची श्रेणी.
• व्हॅन डेर वाल्स बळे: कमकुवत आंतरआण्विक बळे जी आण्विक आकार आणि पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळात वाढ झाल्याने वाढतात.
• उत्कलनांक: ज्या तापमानावर पदार्थ द्रव ते वायू अवस्थेत बदलतो.
• द्रवणांक: ज्या तापमानावर पदार्थ घन ते द्रव अवस्थेत बदलतो.
• क्रियात्मक गट: विशिष्ट संयुगाच्या वैशिष्ट्यपूर्ण अभिक्रियांसाठी जबाबदार असलेल्या अणूंचा समूह.

बरोबर उत्तर इथेनॉल आहे.

Key Points 

• टिंक्चर आयोडिन हे एक द्रावण आहे जे मुख्यतः लहान जखमा आणि संसर्गांसाठी एक प्रतिपूतिक म्हणून वापरले जाते.
• टिंक्चर आयोडिनचे मुख्य घटक आयोडिन, पोटॅशियम आयोडाइड आणि इथेनॉल आहेत.
• इथेनॉल टिंक्चर आयोडिनमध्ये द्रावक म्हणून काम करते, आयोडिन आणि पोटॅशियम आयोडाइड विरघळण्यास मदत करते.
• टिंक्चर आयोडिनमध्ये इथेनॉलचे सामान्य संकेंद्रण सुमारे 90-95% असते.
• हे द्रावण सामान्यतः शस्त्रक्रियेपूर्वी त्वचेचे निर्जंतुकीकरण करण्यासाठी वैद्यकीय समायोजनामध्ये वापरले जाते.

Additional Information 

• प्रतिपूतिक
  • प्रतिपूतिक हे असे पदार्थ आहेत जे जिवंत ऊतींवर सूक्ष्मजीवांच्या वाढीस प्रतिबंध करतात.
  • ते सामान्यतः व्रण, जखमा आणि शस्त्रक्रिया जागेमधील संसर्गाचा धोका कमी करण्यासाठी वापरले जातात.
  • सामान्य प्रतिपूतिकांमध्ये अल्कोहोल, हायड्रोजन पेरॉक्साइड आणि आयोडिन द्रावणे समाविष्ट आहेत.
• आयोडिन
  • आयोडिन हा एक रासायनिक घटक आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
  • मानवी शरीरात थायरॉईड संप्रेरकाच्या उत्पादनासाठी ते आवश्यक आहे.
  • आयोडिन विविध स्वरूपात वापरले जाते, ज्यामध्ये टिंक्चर आयोडिन, पोविडोन-आयोडिन आणि ल्यूगाॅलचे द्रावण समाविष्ट आहे.
• इथेनॉल
  • इथेनॉल, ज्याला इथाइल अल्कोहोल म्हणूनही ओळखले जाते, हे एक स्पष्ट, रंगहीन द्रव आहे ज्यामध्ये प्रतिपूतिक गुणधर्म आहेत.
  • हे सामान्यतः हँड सॅनिटायझर्स आणि मेडिकल वाइप्समध्ये जंतुनाशक म्हणून वापरले जाते.
  • इथेनॉल औषधीय सूत्रीकरणामध्ये आणि टिंक्चरच्या विरचनेमध्ये द्रावक म्हणून देखील वापरले जाते.
• पोटॅशियम आयोडाइड
  • पोटॅशियम आयोडाइड हे एक रासायनिक संयुग आहे जे द्रावणांमध्ये आयोडिनची विद्राव्यता क्षमता वाढवण्यासाठी वापरले जाते.
  • ते आयोडिन टिंचरसारख्या प्रतिपूतिक द्रावणांमध्ये आयोडिनसह वापरले जाते.
  • पोटॅशियम आयोडाइड थायरॉईड स्थिती आणि प्रारण प्रभावाच्या वैद्यकीय उपचारांमध्ये देखील वापरले जाते.

योग्य उत्तर म्हणजे Na₂CO₃ · 10H₂O आहे.

Key Points 

• धुण्याचा सोडा रासायनिकदृष्ट्या सोडियम कार्बोनेट डेकाहायड्रेट म्हणून ओळखला जातो, ज्याचे सूत्र Na₂CO₃ · 10H₂O आहे.
• हे एक पांढरे, वासरहित पावडर आहे जे पाण्यात अतिशय विरघळते आणि एक मजबूत क्षारीय द्रावण तयार करते.
• धुण्याचा सोडा सामान्यतः घरांमध्ये स्वच्छतेचा घटक म्हणून वापरला जातो, विशेषतः कठीण डाग आणि तेल काढण्यासाठी.
• हे विविध औद्योगिक प्रक्रियांमध्ये देखील वापरले जाते, ज्यामध्ये काचेचे उत्पादन, कागद उत्पादन आणि पाण्याचे उपचार समाविष्ट आहेत.

Additional Information 

• सोडियम कार्बोनेट (Na₂CO₃)
  • सोडियम कार्बोनेट, ज्याला सोडा अ‍ॅश किंवा सोडा क्रिस्टल्स म्हणून देखील ओळखले जाते, ते कार्बोनिक आम्लाचे सोडियम मीठ आहे.
  • हे नैसर्गिकरित्या खनिज स्वरूपात आढळते आणि सोल्वे प्रक्रियेद्वारे देखील बनवता येते.
  • सोडियम कार्बोनेट काच, डिटर्जंट आणि इतर रासायनिक उत्पादने बनवण्यात एक प्रमुख घटक आहे.
• बेकींग सोडा (NaHCO₃)
  • बेकींग सोडा, किंवा सोडियम बायकार्बोनेट, हे NaHCO₃ सूत्र असलेले एक रासायनिक संयुग आहे.
  • हे सामान्यतः बेकिंगमध्ये एक लेवेनिंग एजंट म्हणून वापरले जाते, तसेच विविध घरातील स्वच्छतेच्या अनुप्रयोगांमध्ये देखील वापरले जाते.
  • औषधात, ते अॅसिड अपच आणि हृदयदाह उपचारासाठी वापरले जाते.
• हायड्रेटेड संयुगे
  • हायड्रेटेड संयुगांमध्ये त्यांच्या क्रिस्टलाइन रचनेत पाण्याचे रेणू असतात.
  • या संयुगांमधील पाणी बहुधा "क्रिस्टलायझेशनचे पाणी" म्हणून ओळखले जाते.
  • उदाहरणार्थ धुण्याचा सोडा (Na₂CO₃ · 10H₂O) आणि जिप्सम (CaSO₄ · 2H₂O) यांचा समावेश आहे.
• क्षारता आणि pH
  • क्षारता म्हणजे आम्लाला तटस्थ करण्याची द्रावणाची क्षमता, जी बहुधा त्याच्या pH पातळीने मोजली जाते.
  • उच्च क्षारता असलेल्या पदार्थांमध्ये, जसे की धुण्याचा सोडा, 7 पेक्षा जास्त pH असतो.
  • क्षारीय द्रावणे सामान्यतः स्वच्छतेच्या उत्पादनांमध्ये वापरली जातात कारण ते चरबी आणि प्रथिने तोडण्याची क्षमता असतात.

सर्वोत्तम उत्तर म्हणजे त्यांच्या वितळण बिंदू आणि उकळण बिंदूत नियमित बदल होतो.

मुख्य मुद्दे

• समजातीय मालिका ही सारखीच सामान्य सूत्र असलेल्या आणि CH₂ एककाने भिन्न असलेल्या कार्बनिक संयुगांचा समूह आहे.
• आण्विक आकारात वाढ झाल्यावर वितळण बिंदू आणि उकळण बिंदूसारखे भौतिक गुणधर्म नियमितपणे बदलतात.
• कार्बन अणूंच्या संख्येत वाढ झाल्याने, अधिक मजबूत व्हॅन डेर वाल्स बळांमुळे वितळण आणि उकळण बिंदू दोन्ही वाढतात.
• हा नियमित बदल हा आण्विक वजनात आणि पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळात झालेल्या व्यवस्थित वाढीमुळे होतो.

अतिरिक्त माहिती

• समजातीय मालिका: समान क्रियात्मक गट आणि सारखेच रासायनिक गुणधर्म असलेल्या संयुगांची मालिका.
• व्हॅन डेर वाल्स बळे: कमकुवत आंतरआण्विक बळे जी आण्विक आकार आणि पृष्ठभागाच्या क्षेत्रफळात वाढ झाल्याने वाढतात.
• उकळण बिंदू: ज्या तापमानावर पदार्थ द्रव ते वायू अवस्थेत बदलतो.
• वितळण बिंदू: ज्या तापमानावर पदार्थ घन ते द्रव अवस्थेत बदलतो.
• क्रियात्मक गट: विशिष्ट संयुगाच्या वैशिष्ट्यपूर्ण अभिक्रियांसाठी जबाबदार असलेल्या अणूंचा समूह.